Dip çamurundan sanat eserine

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin Türkiye’nin en büyük çevre projesi olan İzmit Körfezi dip çamuru temizliğinde doğu baseninden çıkarılan dip çamuru Kocaeli Üniversitesi’nde balata ve tuğlanın yanı sıra sanat eserlerine dönüşüyor. Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nermin Demirkol’un hazırladığı reçeteler doğrultusunda dip çamurundan seramik eserler üretiliyor. Üniversite bünyesinde çamurun balata ve tuğlanın yanı sıra diğer sektörel alanlardaki kullanımı için de çalışmalar yürütülüyor.

“PAHALI ÇAMURLARA ALTERNATİF”

Kocaeli Üniversitesi’nde Doç. Dr. Nermin Demirkol ve ekibi, İzmit Körfezi’nden çıkan dip çamurunun seramik alanında kullanılabilmesi için çözümler geliştiriyor. Dip çamurunun önemli bir hammadde olduğunu ifade eden Doç. Dr. Demirkol, “Rektörümüz tarafından başlatılan çalışmalar kapsamında biz de dip çamurunu inceledik. Bize gelen dip çamurunun kurutulmuş haliyle çalışmalara başladık. İlk önce XRF’le kimyasal analizine baktım. Seramik sektöründe kullandığımız temel elementlerin içerisinde olduğunu gördüm. Bunun ardından bu çamurdan seramik çamuru yapılabileceğini fark ettim ve çalışmalara başladım’’ bilgisini verdi. Hiçbir katkı malzemesi kullanılmadan şekillendirilebilmesine rağmen dip çamurunun tek başına seramik sektöründe kullanılamayacağını gören Demirkol, bunun için özel reçeteler oluşturmuş. ‘’Sonuç bize İzmit Körfezi’nden çıkarılan dip çamurunun sadece bir atık madde olmadığını seramikte kullanılabilecek bir hammadde olduğunu gösterdi’’ diyen Doç. Dr. Demirkol, ‘’Ardından çıkarılan dip çamurunu seramik sanatçıları ve güzel sanatlar fakültesi öğrencilerinin kullanabileceği çamur haline getirdik. Hazırladığımız reçetelerle dışarıdan çok yüksek miktarlarda alınan çamurlara alternatif bir hammadde kaynağı olduğunu gördük” ifadesini kullandı.

TURİSTİK ESERLERE DÖNÜŞEBİLİR

Dip çamurundan elde edilen çamuru şekillendirerek çalışmalara devam ettiklerini ardından sinterleme (termal enerji yardımıyla toz partiküllerini birleştirmek için kullanılan yöntem) çalışmaları yaptıklarını vurgulayan Demirkol, ‘’Sinterlenen ürünlerin üzerine sırlama (seramiği kaplayan camsı tabaka) çalışması yaptık. Sırlama için yaptığımız reçetelerde de hammadde olarak dip çamurunu kullandık. Bununla hazırladığımız bisküviyle sırlamanın uyumlu olduğunu gördük. KOÜ Sıfır Atık Kulübü ve Seramik Bölümü öğrencilerimle birlikte dip çamurundan geliştirdiğimiz reçetelerle birlikte eserler üretmeye başladık. Başta Kocaeli olmak üzere farklı şehirlerde bu eserleri sergilemek istiyoruz. Ayrıca Kocaeli’nin kültürel mirasını objelere dönüştürmek istiyoruz. Böylelikle Kocaeli’ne gelecek turistler için farklı bir hediye kaynağı oluşturmak ve döngüsel ekonomiye destek vermeyi hedefliyoruz” dedi.

MİLLİ SERVETE DÖNÜŞEBİLİR

Öte yandan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ortaklığında hayata geçirilen “İzmit Körfezi Doğu Baseni Dip Çamurunun Temizlenmesi, Susuzlaştırılması ve Bertaraf Hizmeti Projesi” kapsamında elde edilen dip çamurunun farklı kullanım alanları da oluşmaya başladı. KOÜ Mühendislik Fakültesi Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rıdvan Yamanoğlu ekibiyle birlikte dip çamurunun balata olarak kullanılması çalışmalarını yürütüyor. Dip çamurun yoğunluğuna dikkat çeken Yamanoğlu, “Çamur formunda olmasına rağmen yapılan analizler bunun tehlike seviyesinin oldukça düşük olduğunu dolayısıyla içinde ağır metalin az olduğunu gösterdiği için biz de balata yapımında çalışmamıza başladık’’ açıklamasını yaptı. Malzeme bilimcileri olarak çamuru bir malzeme içerisine katmaları gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Yamanoğlu,

“Ülkemizin son yıllarda yaptığı yerli ve milli çalışmalara hizmet etsin diye hızlı trenlerde ve rüzgâr tribünlerinde kullanılmak üzere balata çalışmalarına yöneldik. Bunlarla ilgili scooter ve hızlı trenlere balata üretebiliriz. Savunma sanayisine yönelik balata sistemleri geliştirebiliriz. Rüzgâr türbinleri için balata üretebiliriz. Sayısız çalışma ve uygulama alanı bulabiliriz” bilgisini verdi.

ÇALIŞMALARIN MERKEZİ KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ

Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) Rektörü Prof. Dr. Nuh Zafer Cantürk tarafından başlatılan çamurun yapı malzemesi olarak kullanılması çalışmalarında Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tamer Sınmazçelik ve KOÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Yapı Malzemeleri Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Salih Taner Yıldırım yer alıyor. KOÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisleri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mücahit Opan, Kocaeli İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Sayın Ali Akgün, Kocaeli Teknoloji Transfer Ofisi (TTO) Müdürü Doç. Dr. Mihriban Civan, Kocaeli TTO çalışanı Ahmet Şen, Kocaeli Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Şube Müdürü Yakup Temkiner de çalışmalara destek veriyor.

DİP ÇAMURUNDAN DÖNGÜSEL EKONOMİYE KATKI

Doç. Dr. Yıldırım, dip çamurunun geri dönüşüme kazandırılması ve ülke ekonomisine katkı sağlaması noktasında çalışmalar yürüttüklerini ifade etti.

Ürünlerin AR-GE süreçlerinin devam ettiğini aktaran Doç. Dr. Yıldırım, “Bunu topladığınız zaman bir şekilde tüketilmesi gerekiyor. Biz bunun tüketilmesini sağlayacağız. Büyükşehir Belediyemiz çok güzel önlemler almış. Biz de geri dönüşüm noktasında biz neler yapabiliriz diye bakıyoruz. Şu an tuğla ve betonun üzerinde duruyoruz. Patent başvurularımız bitti. Bu malzemeler tuğla olarak kullanıldığı zaman binalarımızda yerini alabilir. Bina duvarlarında kullanıldığı zaman bunların üzerine sıva da gelecek. Halkımızın herhangi bir kaygısı olmasın” şeklinde konuştu.

“YAPILABİLECEK ÇOK FAZLA İŞ VAR”

Genleştirilmiş kil ürününün çok önemli olduğuna değinen Yıldırım, “Bu ürünleri üretirsek malzeme içerisinde kullanılabilir. Mevcut kili genleştirerek malzemenin içerisine agrega olarak kullanacağız. Kum, çakıl olarak kullanmak tercihimiz olacak. Bu durumda daha çok duvar malzemesi tipi veya daha hafif agregalı beton tipi malzemeler üretmek mümkün. Aslında yapılabilecek çok fazla iş var” açıklamasını yaptı.