ATIF KAPTAN 2. BÖLÜM

Mustafa Göksel (Hür Kocaeli) İzmit- Şimdi de sanat hayatı ve yapmış olduğu projelerle; geleneksel, modern, çağdaş Türk tiyatrosuna bırakmış olduğu mirasları anlatacağım. Atıf Kaptan dedem Türk sinemasında babacan roller ve karakterler oynamasına rağmen canlandırdığı birçok kötü roller ile de Türk sinemamızın kötü adamları arasında yerini almıştır. Birçok film ve eserimizde canlandırdığı kötü karakterler ona sinemada; bu alanda yer edinmesini sağlamıştır. Büyük usta Atıf Kaptan için en büyük sanat ve kültür anlamındaki şanslı çıkışı ustası Türk tiyatrosunun büyük ustası, yönetmen Muhsin Ertuğrul’un Dar-ülbedai ( Bugünkü adı ile devlet tiyatroları)’ nı kurması olmuştur. Muhsin Ertuğrul, 1914’de kurduğu Dar-ülbedai’ye Atıf Kaptan’ı da dahil etmiştir. Büyük usta Şişli Terakki Lisesi’nde eğitimini görürken okul tiyatrosunda sahneledikleri oyun ve piyesleri izlemeye gelen Muhsin Ertuğrul orada beğenerek Atıf Kaptan’ı 1923’te 15 yaşındayken Darülbedai’ye alır. Orada pişerek çeşitli oyunlar sahneler. 1928’de Hamlet oyunu ile en büyük profesyonel gösterisine imza atar. Bu, sahne ve tiyatro hayatının başlangıcı olmuştur.  Aynı yıl da sinemaya adım atmıştır. Muhsin Ertuğrul o dönem çektiği Kaçakçılar isimli sinema filminde bir yan karakterde Atıf Kaptan’ı dener ve başarılı bulur. Daha sonra 1932’de milli mücadele yıllarını anlatan Bir Millet Uyanıyor isimli filmi çekeceklerken başrolde Yahya Kaptan rolünü oynayacak olan Turan Seyfioğlu’nda bir sorun çıkar. Daha sonra Muhsin Ertuğrul alternatifleri seçecekken kendisi bu rolü oynamayı teklif eder ve Muhsin Ertuğrul da bunu kabul eder. Başrolde Yahya Kaptan rolünü üstlenir. Bu film ile birlikte Atıf Terzioğlu’na Muhsin Ertuğrul, “Bundan sonra senin soyadın Kaptan olsun” der. 1934’de çıkan soyadı kanun ile bu da soyadına eklenir.

Sinema çalışmaları devam ederken Kaptan tiyatrosunu kuran Atıf Kaptan 3 Anadolu turnesine çıkar. 1940’da Şehvet Kurbanı filmiyle kameraların karşısına yeniden geçen sanatçı sinemaya ağırlık verir. Birçok filmde yer alır 1959’da Ahmet Tarık Tekçe’nin başrol oynadığı Toros Canavarı isimli filmde Doktor Selim karakterini canlandırırken filmin yapım ve set amirliğini üstlenmiştir. Türkiye’nin en büyük özel tiyatrolarından biri olan Bahri Baba Kumpanya Tiyatrosu’nda Hazım Körmükçü, İsmail Dümbüllü, Muammer Karaca, Vasfi Rıza Zobu, Turan Seyfioğlu, Bediha Muvahhit, Mürüvvet Sim, Afife Jale, Cahide Sonku gibi isimlerle çalışmış sanatçı, 1931 de Dar-ül bedai’ de Hazım Körmükçü ile Lüks Hayat müzikalinde yer almıştır. Yer yer babacan roller de alsa, sinema da kötü adam rollerinin değişmez karakter oyuncusu olmuştur. Dar-ül Bedai’ye girdiği yıllardan sonra İzmit’e geldiğinde kardeşlerine “Bir gün Öyle bir şey olacağım ki dünya durdukça adım anılacak “ demiştir. İstanbul’da 1926’da memuriyete bile başlar ama tiyatro aşkı ağır basmıştır. Memuriyetinin dördüncü ayında Muhsin Ertuğrul onu yeniden yanına alır. Ondan sonra da ayrılmazlar.

Yeşilçam’ın hızlı olduğu dönemlerde de Türk sinemasından büyük ekmek yiyen sanatçılardan birisi olmuştur. Türk sinemamızda 365 civarı filmde yer almıştır. Mavi, anlamlı gözleri, sert ifadeli yüzü, babacan bile olabilen tavırları ile her role konabilecek, her rolün altından kalkabilecek ender oyunculardandı. Emekli Nazi subayı olarak da, kötü Yunan generali olarak da, iyi kalpli deniz subayı olarak da gördük kendisini. Bazı filmlerinde İzmit’ten sahneler vardır ve ayrıca İzmit’e sık sık gelirdi. Ancak sanatsal olarak en son 1970 yılında ünlü oyunları “Ağaçlar Ayakta Ölür” isimli oyunu İzmit Yurt sinemasında oynamışlardı.  1935’de Yıldız Dergisi,  1954’de Türk Film Dostları Derneği tarafından en iyi aktör ödüllerine layık görülmüştür.

Beyazperde çalışanlarının sosyal güvenceye kavuşmaları için yasa tasarısı hazırlanmasında ön ayak olmuş, Film Sanayi ve Tüm sanatçıları Güçlendirme Vakfı’nın (Film-San) Ümit Utku başkanlığındaki yönetim kuruluna seçilmiştir ve kurucuları arasındadır.  Anılarını “48 Yıldan Çizgiler” adlı kitapta toplamıştır. Bu kitapta; kurtuluş savaşı yıllarında İzmit’e geldiği dönemde, işgal zamanı çektikleri sıkıntıları da anlatmıştır. Bir dönem Atıf Kaptan & Hulusi Kentmen Tiyatrosu’nu kurarak çocukluk arkadaşı Hulusi Kentmen ile oyunlar sahnelemişlerdir. 22 Nisan 1977’de Ahu Tuğba, Yalçın Günhan ve Serdar Gökhan’ın da yer aldığı “Akdeniz Kartalı” adlı filmin çekimi sırasında Umman’da kalp krizi geçirip, arabada hastaneye giderken vefat etmiştir. Son sözleri de şoförüne şunlar olmuştur: “Mehmet evladım ölüm söz götürmez, beni Kocaeli’ye İzmit’e götürün, İzmit Bağçeşme’ye annemin babamın yanına gömün” Ölmeden önce en son Beyoğlu Cihangir’de oturmuştur.

Büyük ustanın sinemadaki filmlerinden en bilinenlerinden bazıları

Drakula İstanbul’ da Başrol Kont Drakula

Bir Millet Uyanıyor

Toros Canavarı

Çanakkale Aslanları

Hacı Murat

Kara Murat Fatih’ in Fedaisi

İngiliz Kemal

Ankara Expresi

Otobüs Yolcuları

Seven Ne yapmaz

Hizmetçi Dediğin Böyle Olur

Sezercik Aslan Parçası

Sezercik Yavrum Benim

Televizyon Çocuğu

Nuri Kantar Ailesi

Küçük Mücahit

Söyleyin Anama Ağlamasın

Son Duanı Et

Sevdalılar

Ölüm Satanlar

Karanlık Yıllar

Tarkan Viking kanı

Bitirimler Sosyetede

Gülizar

Ağlama Sevgilim

Ağrı Dağı Efsanesi

Fakir Aşıkların Romanı

Yörük Efe

Ala Geyik

Dişi Düşman

Deli Kız

Bir Avuç Toprak

Battal GAZİ Destanı

Umut Dünyası

Torunu ve Terzioğlu ailesinin bir ferdi olarak büyük ustaya Mevlam’ dan rahmet diliyorum. Başta Atıf Kaptan dedemiz olmak üzere tüm sanatçılarımızı saygı ve rahmetle anıyoruz. Hepinize iyi okumalar diliyorum.