“Enkaz Kaldırma-Taşıma İşlemlerini Durdurun!”

Lerzan GÖREMEN-Çevreciler deprem sonrası yaşananlara tepkili. Ankara’da bir ara gelen bazı siyasi partiler ve sivil toplum kuruluşları ortak açıklama yaptı. Açıklama şunlra yer verildi: “6 Şubat 2023 depremlerinde yüz binlerce canımızı yitirdik. Yerle bir olan, enkaza dönen kentlerde devlet günlerce kayıptı, deprem bölgesindeki insanları kendi kaderiyle baş başa bıraktı. Depremin daha ilk haftasında arama-kurtarma çalışmalarında olmayan devleti, büyük bir hızla enkaz kaldırma faaliyeti içerisinde gördük. Henüz daha cenazeler enkazlarda bulunurken, enkazlar içerdikleri delillerle birer suç mahalli halindeyken bu suç mahallerinin ortadan kaldırılma çabasını gördük. Binaların içerdiği ağır kimyasallar, tozlar ve asbest gibi halk sağlığını ve doğayı büyük tehlikeye sokabilecek maddelerle ilgili bilimsel bir çalışma ve ayrıştırma yapılmadan, çalışanların ve halkın sağlığını tehlikeye atacak şekilde enkaz kaldırma ve yıkım işlemlerinin hem de görülmemiş bir hızla sürdüğünü gördük. Kaldırılan enkazların yol kenarlarına, dere yataklarına, sulak alanlara dökülerek ikinci büyük bir felaketin yaratıldığını gördük.
Üç gündür ‘depremde ölmedik, molozlardan ölmek istemiyoruz’ diyerek hafriyatların taşınmasının durdurulmasına yönelik eylem yapan Hatay Samandağlılar enkazların döküldüğü yerde ‘YAŞAM NÖBETİ’ başlattılar. Yaşam alanlarına ayrıştırılmamış inşaat atıklarını taşıyan hafriyat kamyonlarının atıkları dökmesini istemeyen Samandağlılar dün, darp edilerek ve gaz sıkılarak gözaltına alındılar. Gözaltına alınan 20 depremzedenin 8’i gece boyunca gözaltında tutuldu. 3 depremzede ise halen daha savcılıkta işlemler için tutuluyor. Samandağ Halkının YAŞAM NÖBETİ’ni Savunuyoruz. Gözaltıların acilen serbest bırakılmasını, Bölgede enkaz kaldırılma ve taşınma çalışmalarının acilen durdurulmasını, halkın, emek, meslek ve ekoloji örgütlerinin uyarılarının dikkate alınmasını istiyoruz.
Tüm deprem bölgesi, vahşi enkaz kaldırma-moloz boşaltma faaliyetleri nedeniyle geniş çaplı ve ciddi halk sağlığı riskleri ve ekolojik yıkımlarla karşı karşıya bırakılıyor. İçinde bulunduğumuz asbest farkındalık haftasında dahi deprem bölgesindeki enkaz kaldırma ve hafriyat çalışmaları halk sağlığını ve doğal miras alanlarını tahrip etmeye devam ediyor. Enkazlar asbest tozlarına ve diğer zehirli kimyasallara karşı hiçbir bir önlem alınmadan, vinçlerle kırılarak apar topar kaldırılıyor. Enkazda çalışan personelin ve civarda yaşayan halkın sağlık ve güvenliğine yönelik önlemler alınmıyor. Bu sırada ne hukuki delillerin toplanmasına izin veriliyor ne de enkazlardaki cenazelerin beden bütünlüğüne saygı gösteriliyor. Toplanan yıkıntı atıklarını taşıyan kamyonların üzeri örtülmediği için yol boyunca moloz tozları tüm yerleşim yerlerine ve doğaya yayılıyor, kentler haftalardır toz bulutuyla kaplanmış durumda. Dökümlerin yapıldığı alanlar yerleşim yerlerinin çok yakınında ve döküm sırasında ne zemine izolasyon yapılarak toprağa sızma engelleniyor ne de toz kalkmasına karşı bir önlem alınıyor.
Depremden kurtulan halk, inşaat hafriyatlarından yükselen asbest tozlarına, kimyasal tozumasına, kum tozlarına maruz kalıyor, bölgede depreminden ilk gününden bugüne görülen ve çalışmalar devam ettikçe de görülecek olan bu tehlike nedeniyle kısa-uzun vadede ortaya çıkabilecek üst solunum yolu hastalıkları, kanser ve silikozis riski giderek artıyor.
Tüm deprem bölgesinde;
▪ ÖNCELİKLE enkaz kaldırma, taşıma ve depolama işlemleri, enkazların asbest tanımlamaları, ayrıştırılmaları, bilimsel ve ekolojik saiklere uygun kaldırma, taşıma, depolama yöntemleri ve depolama yerleri bulununcaya kadar derhal durdurulmalıdır.
▪ Enkazların kaldırılması sürecinde ‘bir an önce kalksın’ ve ‘ben yaptım oldu’ anlayışı yerine yerel halkın, ilgili meslek örgütlerinin ve demokratik kurumların, ekoloji örgütlerinin katılımı şarttır. Meslek uzmanlarının kalıcı depolama alanlarına yönelik tüm ekosistem etkilerini dikkate alarak yapacakları çalışmalar, yerel halkın onayına sunulmalıdır. Enkazın ne zaman kaldırılacağına ve nerede depolanacağına deprem bölgesinde yaşayanlar karar vermelidir.
▪ Kalıcı depolama alanları halkın onayından geçtikten sonra tekrar başlatılacak enkaz faaliyetlerinde aceleciliğe son verilmeli ve tüm yönetmeliklerin titizlikle uygulanması sağlanmalı, kuralsız uygulamalar ve tüm seviyelerdeki sorumlular cezalandırılmalıdır.
Yaşamlarımıza, yaşam alanlarımıza, diğer türlerin yaşam haklarına, havamıza, suyumuza ve toprağımıza, gelecek nesiller için korumakla sorumlu olduğumuz kültürel mirasımıza sahip çıkacağız. Kısa vadeli kazançlar uğruna geleceğimizin enkaza çevirilmesine ve ekolojik yıkımlara yol açılmasına izin vermeyeceğiz. Enkaz çalışmaları durdurulana kadar sadece deprem bölgesinde değil her yerde mücadelemize devam edeceğiz.
Çağrımız acildir. Depremde kaybetmediğimiz canları ve tüm bir coğrafyayı asbeste, kimyasallara ve hafriyat artıklarının yarattığı büyük yıkımla baş başa bırakamayacağız. Depremden kurtulan insanları ikinci bir felaketin eşiğine sürükleyemezsiniz. Samandağ’daki gözaltıları serbest bırakın!

Ankara’da yapılan basın toplantısına destek veren kurumlar:

Ankara Deprem Dayanışma Platformu
Demokratik Bölgeler Partisi
İklim Adaleti Koalisyonu
İnsan Hakları Derneği Ankara Şubesi
İnsan Hakları Derneği Balıkesir Şubesi
Halkların Demokratik Partisi
Karala
KESK Ankara Şubeler Platformu
Malatya Çevre Platformu
Partizan
Polen Ekoloji Kolektifi
Toplumsal Özgürlük Partisi
Umut-Sen Ekoloji Kolektifi
Yeryüzü Ekoloji Kolektifi
Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi
78’liler Girişimi