Sahte aramalarla yapılan dolandırıcılıklar artıyor !

Çalan her telefonu açmayın !

AraÅŸtırmalar, küresel telefon dolandırıcılığı ve spam aramaların 2023 yılında  tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaÅŸtığını ortaya koyuyor. Bilinmeyen aramaların yaklaşık yüzde 28’i dolandırıcılık ya da spam niteliÄŸinde olduÄŸu görülüyor. Verilere göre tüketicilerin yüzde 16’sı bu nedenle para kaybetti. Bu rakam 2022’deki yüzde 22’den daha düşük olsa da ortalama kayıplar yıllık yüzde 527 artışla 2.257 dolara yükseldi. Siber güvenlik ÅŸirketi ESET giderek artan telefon dolandırıcılığını inceledi, dikkat edilmesi gerekenleri sıraladı.  

Modern teknolojinin tüm harikalarına rağmen çoğu zaman en çok güvendiğimiz şey eski yöntemlerdir. Bu iletişim için de geçerli. E-posta, video konferans, sosyal medya ve uçtan uca şifrelenmiş anlık mesajlar arasından seçim yapabiliriz.  Artık eski bir yöntem olarak kabul edilen sesli iletişim hala yoğun bir şekilde tercih ediliyor.

Telefon dolandırıcılığı neden hala revaçta?

Dolandırıcılar, biriyle konuşurken en savunmasız halde olabileceğimizi biliyorlar. İnsanlar kendilerine anlatılan hikayelere inanma  eğilimindedirler. Ses anlıktır, yanıtımızı düşünmek için bize daha az zaman verir ve dolandırıcının klasik sosyal mühendislik tekniklerini uygulaması için daha fazla fırsat verir.

Numaralarımızı nereden biliyorlar?

Dolandırıcılar telefon numaralarını farklı yöntemler kullanarak ele  geçirebilirler. ÖrneÄŸin herkese açık sosyal medya hesaplarından, paylaÅŸtığınız üçüncü taraf bir saÄŸlayıcının geçmiÅŸteki bir veri ihlalinden, bir veri aracısından, tüketici bilgilerini toplayan ve satan bir ÅŸirketten. Bunların dışında  belirli bir alan kodunda rastgele numaralar oluÅŸturmak ve aramak için otomatik yazılım kullanıyor da olabilirler. Küresel tüketicilerin yüzde 16’sı 2023 yılında telefon dolandırıcılığı nedeniyle para kaybettiÄŸini bildirirken bu rakam Almanya (% 19) ve Fransa (% 18) gibi bazı ülkelerde daha da yüksek. Bu durum maÄŸdurlar için boÅŸa harcanan zamana da mal oluyor. Tüketiciler haftada dokuz dakikalarını, yani her yıl yaklaşık sekiz saatlerini rahatsız edici aramaları taramak için harcadıklarını belirtiyor.

Başlıca telefon dolandırıcılıkları neler?

Dolandırıcılık amaçlı telefon aramalarından sorumlu olabilecek birkaç taraf var: Aramaları yapan tele-pazarlamacılar, numaraları toplayan ve onlara saÄŸlayan “müşteri adayı üreticileri” ve robocall olarak bilinen yasa dışı otomatik aramaları kolaylaÅŸtıran VoIP ÅŸirketleri.

• Taklit dolandırıcılığı: Vishing (sesli oltalama) saldırısı olarak da bilinen bu yöntemde, dolandırıcı bir devlet kurumu, teknoloji ÅŸirketi, banka, kamu hizmeti, polis veya baÅŸka bir makamdan arıyormuÅŸ gibi davranır. Borcunuz olduÄŸunu veya kiÅŸisel bilgilerinizi doÄŸrulamaları gerektiÄŸini iddia edebilirler. Size paranızın tehlikede olduÄŸunu ve ‘güvenli’ bir hesaba aktarılması gerektiÄŸini söyleyebilirler.
• Uzaktan eriÅŸim/teknik destek dolandırıcılığı: MeÅŸru bir kuruluÅŸ gibi davranan bir dolandırıcı, muhtemelen var olmayan bir kötü amaçlı yazılım tehlikesini temizlemek için bilgisayarınıza eriÅŸim izni vermenizi isteyecektir. Ä°ndirdiÄŸiniz yazılım yasaldır ancak amaçları yasal deÄŸildir. EriÅŸim saÄŸladıktan sonra, bankacılık giriÅŸleri gibi hassas bilgileri arayacak ve/veya kalıcı eriÅŸim için gerçek kötü amaçlı yazılım yükleyeceklerdir.
• Yatırım dolandırıcılığı: Bir dolandırıcı, bir yatırım fırsatından büyük getiri elde edeceÄŸinizi vaat eden istenmeyen bir arama yapacaktır. Elbette tek fırsat, dolandırıcının sizden para kazanmasıdır.
• Ödül çekiliÅŸi dolandırıcılığı: Bir dolandırıcı durup dururken sizi arayarak var olmayan bir ödül kazandığınızı ve ödülü almak için küçük bir miktar ‘vergi’ ödemeniz ve/veya bazı kiÅŸisel bilgilerinizi vermeniz gerektiÄŸini iddia eder.
• Telemarketing aramaları: Bunlar sadece yasal tele-pazarlamacılardan gelen spam aramalar veya size yüksek fiyatlı veya sahte ürün ve hizmetler satmaya yönelik daha kötü niyetli giriÅŸimler olabilir.
• Robocall’lar- Otomatik aramalar : Otomatik aramaların hepsi dolandırıcılık amaçlı deÄŸildir ve yasaldır, örneÄŸin saÄŸlık hizmeti saÄŸlayıcılarının hastalara randevularını hatırlatması gibi. Bununla birlikte, telefon dolandırıcılığına da olanak saÄŸlarlar. 2023 yılında ABD Federal Ticaret Komisyonu (FTC) robocall’lar hakkında 1,2 milyon ÅŸikayet aldı. Bu sayı 2022’de 1,8 milyona düşmüş olsa da spam veya dolandırıcılık amaçlı robocall’ların gerçek sayısının çok çok daha yüksek olması muhtemeldir. Robocall genellikle dolandırıcılık niteliÄŸinde önceden kaydedilmiÅŸ mesajlar ileten otomatik telefon aramalarıdır. Bir otomatik aramayı yanıtladığınızda, gerçek bir kiÅŸinin sesi yerine kaydedilmiÅŸ bir mesaj duyarsınız.

Dolandırıcılık aramalarına karşı nasıl güvende kalınır?

Türkiye’de onay alınmaksızın yapılan rahatsız edici telefon aramalarına ilişkin olarak tüketiciler; elektronik ortamda e-Devlet kapısı, İleti Yönetim Sistemi (İYS) veya Ticaret Bakanlığının internet sitesi üzerinden veyahut yazılı olarak şikayetçinin ikametgahının bulunduğu yerdeki Ticaret Bakanlığı İl Müdürlüğüne şikayet başvurularını yapabiliyorlar.

Bilinen spam numaraları nasıl engellenir? 

Telefonu açtığınızda bir dolandırıcılık veya spam söz konusuysa bu numarayı engelleyerek bir daha bu numaradan haber almadığınızdan emin olabilirsiniz:

iOS’ta: Son Kullanılanlar‘a gidin, “i” simgesine dokunun, aÅŸağı kaydırın ve Arayanı Engelle’ye basın.

Android’de: Telefon uygulamanızı açın, üç noktaya dokunun, Arama geçmiÅŸine gidin ve engellemek istediÄŸiniz numaradan gelen bir aramaya dokunun. Engelle / spam bildir öğesine dokunun. Tercih ettiÄŸiniz mobil güvenlik çözümünüzde de bir arama filtresi ayarlayabilirsiniz.

Kişisel veya finansal bilgilerinizi asla telefonda vermemeniz veya birisinin bilgisayarınıza uzaktan yazılım indirmesine izin vermemeniz gerektiğini söylemeye gerek yok.