‘SÖYLE UÇURTMAMI VURMASINLAR ANNE’

Değerli Arkadaşlar ve sevgili okurlar; bu köşe yazımda gözyaşları içinde üzüntümü sizlerle paylaşarak ve o muhteşem filmi izlerken ‘Uçurtmayı Vurmasınlar’ eşliğinde bu yazımı kaleme alıyorum.

,Bugün Türk Sineması ve Yeşilçam’da son büyük sistem eleştiri odaklı gözlemci bir ustamızı büyük usta yönetmen TUNÇ BAŞARAN hocamızı kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyim.

Şimdi sizlere büyük ustamızdan biraz bahsedeyim. Tunç Başaran Romancı/ Yazar Pakize Başaran’ın oğlu ve Usta Sanatçı Meriç Başaran’ın ağabeyi olarak 1 Ekim 1938 tarihinde İstanbul’ da dünyaya geldi. Çocukluğu ve gençliği İstanbul’ un Fatih semtinde geçmiştir.

Büyük usta, yaşamını değiştiren eskiden Direklerarası denilen Şehzadebaşı olduğunu söylerdi hep. Çünkü orada yedi sekiz tane sinema vardır. Altı yaşından itibaren o sinemalarda oynayan filmlerde haşır neşir olmuştur. Sevgili dostu yazar İslam Çupi ile bir çok gün Fatih Kaymakamlığı karşısındaki Hava Şehitleri Parkı’ nın parmaklıklarına oturur, seyrettikleri filmleri tartışırlar.

Tunç hocaya John Ford lakabını takan da dostu Çupi’ dir. Büyük usta 17 yaşında evden kaçar, amacı kaçak bir Şilep ile Amerika’ ya gitmektir. Sinemacı olacaktır ve Charlton Heston’ u görecektir. Her nedense Adapazarı’nda yakalanır.

Edebiyat Fakültesi’nde okurken yönetmen Memduh Ün ile tanışır. Yazdığı bir senaryoyu okuyan Ün kendisine asistanlık teklif eder.

Dört sene Memduh Ün’ün yanında çalışır. “Ne öğrendiysem ondan öğrendim” der Başaran. O arada Ömer Lütfi Akad, Halit Refiğ, Atıf Yılmaz, Ertem Göreç gibi ünlü yönetmenlerin yanında da asistanlık yapar.

1964 yılında ilk filminde, “Borusunu Öttüren” adlı oyunu senaryo haline getiren Orhan Kemal’le çalışır. Sonra “Kara Memet” ve Orhan Kemal’in “Bekçi Murtaza”sını çeker. 1966’da askere gider. Sinemadan kopmaz, çok trajik bulduğu Adnan Menderes’in hayatını film yapmak ister, araştırmalara başlar. Askerlik görevinin ardından yine setlere döner. Bir yıl kadar hiçbir iş yapmaz. Menderes’le ilgili araştırmalarına devam etmektedir. Bunun peşine 70’lerin hemen başında Küçük Hanımın Şoförü’nde Ayhan Işık ile Belgin Doruk’ u Konyakçı’da ise Yılmaz Güney ile Neriman Köksal’ın yanında Kadir Savun’u oynatır.

Bu arada sanatçı Füsun Önal ile evlenip ayrılır. 1972 yılında sinemaya ara vererek reklam sektörüne geçer ve reklam filmleri çekmeye başlar. Bir süre sonra bu alanda bir numara olur. Tam 11 yıl aradan sonra yeniden sinema filmi yapma zamanı geldiğine inanır. 1983 yılında Magbum Film Şirketi’ni kurarak yapımcılığa başlar.

Kazandığı bütün parayı senaryosunu da kendi yazdığı “Biri ve Diğerleri” adlı filme yatırır. Film kendisine 1987 Antalya Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü’nü, ardından 1988’de İstanbul Film Festivali’nde (O günlerdeki adıyla İstanbul Sinema Günleri) En İyi Türk Filmi Ödülü’nü getirir. Sonra “Uçurtmayı Vurmasınlar”ı (1989) yapar. Başta 8. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde kazandığı “Yılın En İyi Türk Filmi” ödülü olmak üzere, yurt içi ve yurt dışında En İyi Film, En İyi Yönetmen dallarında birçok ödül alan bu film “En İyi Yabancı Film” dalında Oscar aday adayı olur. Arkasından “Piano Piano Bacaksız” (1991) filmi gelir. O da “Uçurtmayı Vurmasınlar”ın başarısını yakalar. “Uzun İnce Bir Yol” (1993), “Sen de Gitme” (1996), “Kaçıklık Diploması”(1998), “Abuzer Kadayıf” (2000) Başaran’ın uluslararası sinema tarihinde yerini almış filmleridir.

Türk Sinema ve Dizi Tarihinde 53 projeye imza atan Büyük usta Tunç Başaran en son 2008 yılında Vesaire Vesaire isimli sinema filmini çekmişti. Kendisi Türk Sinemasında Telif hakları ve yasal haklar konusunda bir çok Sinema ve Meslek Birlikleri ve Vakıflar ile mücadele etse de Telif hakkının çöp olduğu ülkemizde Bir çok filminden bir kuruş hak alamadan göçüp gitti bu dünyadan ve aramızdan ayrıldı. Geriye bize bıraktığı Eserler ve anıları kaldı. Sayısız ödülleri bizlere tatlı anılar ve izler bıraktı.

TUNÇ BAŞARAN HOCAMIZIN İMZASINI ATTIĞI ESERLER

OYUNCULUKLARI

Fantastiğin Sineması (Kendisi)Sinema Filmi2006

Bay Alkolü Takdimimdir (Meyhane müşterisi)TV Dizisi1985

Gırgıriyede Şenlik Var (Gazino müşterisi )Sinema Filmi1981

Cafer BeySinema Filmi1970

ElvedaSinema Filmi1967

Öp Annenin Elini (otel çalışanı niyazi)Sinema Filmi1964

Bire On Vardı (Eczacı)Sinema Filmi1963

Rıfat Diye Biri (Sivri)Sinema Filmi1962

Beş Kardeştiler (Ali)Sinema Filmi1962

Seviştiğimiz GünlerSinema Filmi1961

Güneş Doğmasın (Simitçi)

SENARYOLARI

Sinema Bir Mucizedir / Büyülü …Sinema Filmi2005

Kaçıklık DiplomasıSinema Filmi1998

Sen De GitmeSinema Filmi1995

Piano Piano BacaksızSinema Filmi1992

Uzun İnce Bir YolSinema Filmi1991

Biri Ve DiğerleriSinema Filmi1987

Ömer HayyamSinema Filmi1973

Muhteşem HırsızSinema Filmi1973

Muhteşem HırsızSinema Filmi1973

Kaderim Kanla YazıldıSinema Filmi1973

Ben Böyle DoğdumSinema Filmi1973

ŞehvetSinema Filmi1972

VurSinema Filmi1972

Tehlikeli GörevSinema Filmi1972

Kozalı GelinSinema Filmi1972

GeceSinema Filmi1972

DelioğlanSinema Filmi1972

CesurlarSinema Filmi1972

On Küçük ŞeytanSinema Filmi1971

Ayşecik Ve Sihirli Cüceler Rüy…Sinema Filmi1971

Üç Kral SerseriSinema Filmi1970

Kaderin PençesindeSinema Filmi1970

Gönül MeyhanesiSinema Filmi1970

Demir Yumruk Devler GeliyorSinema Filmi1970

Cafer BeySinema Filmi1970

Acı İle KarışıkSinema Filmi1969

Gönüllü KahramanlarSinema Filmi1968

Büyük KinSinema Filmi1967

Vatan Kurtaran AslanSinema Filmi1966

Kanunsuz YolSinema Filmi1966

Asla Esir OlmayacağızSinema Filmi1965

Kara Memed

YÖNETTİĞİ FİLMLER

Vesaire VesaireSinema Filmi2008

Pertev Bey’in Üç KızıTV Dizisi2006

Teberik ŞanssızTV Filmi2005

Sinema Bir Mucizedir / Büyülü …Sinema Filmi2005

CeketTV Dizisi2000

Abuzer KadayıfSinema Filmi2000

Kaçıklık DiplomasıSinema Filmi1998

Sen De GitmeSinema Filmi1995

AzmiTV Dizisi1995

Piano Piano BacaksızSinema Filmi1992

Hadi Gel BarTV Dizisi1992

Uzun İnce Bir YolSinema Filmi1991

Uçurtmayı VurmasınlarSinema Filmi1989

Biri Ve DiğerleriSinema Filmi1987

Bizi GüldürenlerTV Dizisi1986

Ömer HayyamSinema Filmi1973

Muhteşem HırsızSinema Filmi1973

Ben Böyle DoğdumSinema Filmi1973

ŞehvetSinema Filmi1972

VurSinema Filmi1972

Tehlikeli GörevSinema Filmi1972

MustafamSinema Filmi1972

Kozalı GelinSinema Filmi1972

GeceSinema Filmi1972

DelioğlanSinema Filmi1972

CesurlarSinema Filmi1972

On Küçük ŞeytanSinema Filmi1971

Ayşecik Ve Sihirli Cüceler Rüy…Sinema Filmi1971

Kaptan SwingSinema Filmi1971

Üç Kral SerseriSinema Filmi1970

Küçük Hanımın ŞoförüSinema Filmi1970

Gönül MeyhanesiSinema Filmi1970

Gölgedeki AdamSinema Filmi1970

Demir Yumruk Devler GeliyorSinema Filmi1970

Cafer BeySinema Filmi1970

TarkanSinema Filmi1969

Allahın Aslanı Hazreti AliSinema Filmi1969

Acı İle KarışıkSinema Filmi1969

Gönüllü KahramanlarSinema Filmi1968

Kara DavutSinema Filmi1967

ElvedaSinema Filmi1967

Büyük KinSinema Filmi1967

Vatan Kurtaran AslanSinema Filmi1966

Kanunsuz YolSinema Filmi1966

Fatih’in FedaisiSinema Filmi1966

On Korkusuz KadınSinema Filmi1965

MurtazaSinema Filmi1965

KonyakçıSinema Filmi1965

Horasan’ın Üç AtlısıSinema Filmi1965

Ebu Müslim HorasaniSinema Filmi1965

On Korkusuz AdamSinema Filmi1964

Kara MemedSinema Filmi1964

Hayat KavgasıSinema Filmi1964

YAPIMCILIKTA YAPIMLARI

Vesaire VesaireSinema Filmi2008

Uçurtmayı VurmasınlarSinema Filmi1989

Biri Ve DiğerleriSinema Filmi1987

Başta kız kardeşi Meriç Başaran ablamıza, sevenlerine, Türk Sinemasına ve sanat camiasına başsağlığı diliyoruz. Nurlar içinde yat Tunç hocam. Mekanın cennet olsun. Hepinize bilinçli miraslar alacağınız okumalar diliyorum.