Değerli okurlarım muhteşem bir yazı ile sizlerin karşısındayım. Yeşilçam ve Türk sinemamızın kötü adamları yazı dizisinde ilk hafta Atıf Kaptan. Daha sonra sırası ile Hayati Hamza ve Erol Taş ve Ahmet Tarık Tekçe’den sonra beşinci haftaki bu yazımda sizlere efsane bir kötü karakter sanatçısı Türkiye’nin Yul Brynner’ı Hüseyin Peyda’ yı anlatacağım.
Hüseyin Peyda 27 Ocak 1919 tarihinde Şanlıurfa’ da dünyaya geldi. Zengin ve yöresinde güçlü ir aşiret ailesinin oğlu olması onun şansı olsa gerek. Hüseyin Peyda 20’li yaşlarda İstanbul’a geldi. 1946’da 27 yaşında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi felsefe bölümüne girdi. Ancak 3. sınıfta okulu bırakarak ticaret hayatına atıldı. Çeşitli ticari faaliyetlerde bulundu fakat çoğunda başarılı olamadı. Aile olarak aşiret olduğu ve Ereğli büyük maden ocakları işletmelerinin hissedarı olması elini biraz güçlü yapmıştır.
Bir dönem Niyazi Ahmet Banoğlu ile birlikte Türkyolu isimli bir dergi çıkartmıştır. Derginin batmasıyla bu sektörden de çekilmiştir. Bir dönem kadın kuaförlüğüne de el atmıştır. Bir gün Sezer Sezin ile tanışır ve onun aracılığıyla Yeşilçam‘a adım atar. Daha sonra bir film şirketi kurmuştur. Hüseyin Kazasfil adı ile senaryolar yazıp filmler çekmiştir. Önder Film ile çeşitli yapımlar ortaya çıkarır. Ancak zamanla Önder Film şirketi iflas eder.
Peyda verdiği bir demeçte ilk yıllarını şöyle açıklamıştır: ”Sinemada kendime istikbal görüyordum. Fakat bir sorun vardı. Urfa’nın köklü ailelerinden birine mensuptum. Akrabalarım soyadımızı kullanmama izin vermediler. O zamanlar sinema toplumumuzun gözünde kötü bir işti. Eğer doğu insansanız da tamamen uzak durmanız gerekir”
Hüseyin Peyda bir sürü aktör, star ve sanatçı ile kamera karşısına geçmiştir. Oynadığı projelerin arasında iyi güzel karakterleri canlandırdığı olsa da genellikle hep pislik, kötü karakterleri canlandırmıştır. Sektörde iş güvencesinin olmamasından hayıflanan Peyda bu durumu şöyle açıklar: “73 yılında Hülya Koçyiğit ile Yedikule Zindanları’nda film çekiyorduk. Kullanılan ark lambaları ultraviyole ışınları yayıyordu. Ancak önünde cam olduğu zaman ışınları kullanabiliyorduk. Bir cam kırılmış, ultraviyole ışınları direkt gözümüze geliyor. Hülya ile gözümüzü kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kaldık. Çekimlerden sonra üç gün hiçbir şey göremedim. İş kazası deyip geçtik”
Hülya Koçyiğit iyileşir ama Peyda bu olaydan sonra bir gözünü kaybeder. 14. Antalya Film Şenliğinde Kara Çarşaflı Gelin‘deki rolüyle en iyi erkek oyuncu ödülünü alır. Hüseyin Peyda en büyük çıkışını 1952 yılında senaryosunu kendisi yazdığı, kendisinin yönettiği , yapımcılığını kendisi yaparak başrolünde de kendisi oynadığı ‘ Mezarımı Taştan Oyun’ filmi ile en büyük çıkışını yakalamıştır ve bu film o dönemin şartlarında gişe rekorları kırmıştır.
Hain, gaddar, sinsi, zalim mafya babası rolleri harikaydı. sakalı ve tavırlarıyla tam bir karizma abidesiydi. bastonu ise bu abideyi taçlandırıyordu Türk sinemasındaki en güçlü karakter oyuncularından biri olan rahmetli insan; filmlerinde canlandırdığı tiplemenin aksine gündelik hayatta da bir o kadar tonton olabilen bir insandı. Kadıköy çarşısında görürdük kendisini pek sık. İhtiyar bacaklarıyla kısa kısa adımlar atardı, öyle giderdi. Bir yerlerden bir yerlere çok da çalışkan bir insandı. Nur içinde yatsın.
İfadesiz yüz çizgileriyle sinema tarihinin en cool ronin aktörlerinden biriydi.Tarafsız veya kestirilemez karakterleri oynamıştır ki adı kötüye çıkmıştır.Zaten filmlerde bu gibi adamlara el kalkmaz, kaybederse çekip gider yada haince arkadan ateş edilir.
ŞİMDİ HEP BİRLİKTE BÜYÜK USTANIN YER ALDIĞI PROJELERE GÖZ ATALIM
ALDIĞI ÖDÜLLER
- Antalya Altın Portakal Film Festivali– En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (Kara Çarşaflı Gelin)
SENARYOSUNU YAZDIĞI FİLMLER
Havar (1980)
Valizdeki Ceset (1972)
Vurma Zalim Vurma (1972)
Yiğitlerin Kaderi (1972)
Mezarımı Taştan Oyun (1969)
Çapkın Hırsız (1963)
Perişan (1963)
Mor Sevda (1961)
Kaderime Ağlarım (1960)
Kaderim Böyle mi? (1959)
Dar Sokaklar (1958)
Gelen Ağlar Giden Ağlar (1956)
Bu Nasıl Aşk (1955)
Mezarımı Taştan Oyun (1951)
Söyleyin Anama Ağlamasın (1950)
Yapımcılığını üstlendiği filmler
Kubilay (1952)
Kanlı Feryad (1951)
Mezarımı Taştan Oyun (1951)
Söyleyin Anama Ağlamasın (1950)
YÖNETTİĞİ FİLMLER
Havar (1980)
Yazık Oldu Ali`ye (1972)
Vurma Zalim Vurma (1972)
Valizdeki Ceset (1972)
Yiğitlerin Kaderi (1972)
Mezarımı Taştan Oyun (1969)
Kanlı Oba (1968)
Yahya Peygamber (1965)
Veysel Garani (1965)
Çapkın Hırsız (1963)
Perişan (1963)
Mor Sevda (1961)
Aşk Hırsızı (1960)
Dar Sokaklar (1958)
Gelen Ağlar Giden Ağlar (1956)
Bu Nasıl Aşk (1955)
Mezarımı Taştan Oyun (1951)
Söyleyin Anama Ağlamasın (1950)
OYNADIĞI FİLMLER
Şükür Allahım (1990)
Yalnızlar (1990)
Kan Su Gibi Akacak / Bende Silah Konuşur (1990)
Başka Olur Ağaların Düğünü (1990)
Hedef (1989)
Fosforlu (1989)
Kurtlar Geceyi Sever (1988)
Her Şey Güzeldi (1988)
Küçüksün Yavrum (1988)
Bu Talihimin Canına Okuyacağım (1988)
Yaşamak Haram Oldu (1987)
Acı Çekenler (1987)
Son Kahramanlar (1987)
Sultanoğlu (1986)
Üç Halka 25 (1986)
Sarhoş (1986)
Kısrak (1986)
Korkusuz (1986)
Ölüm Vuruşu (1986)
Hekimoğlu (1986)
Kaçış (1985)
Kara Şimşek (1985)
Katiller de Ağlar (1985)
Paranın Esiri (1985)
Tapılacak Kadın (1985)
Kaplanlar (1985)
Suçlu Gençlik (1985)
Kartal Bey (1984)
Ağlama Yarim (1984)
Dev Kanı (1984)
Kanun Kanundur (1984)
Ölüm Savaşçısı (1984)
Kartallar Yüksek Uçar (1983)
İntikam Benim (1983)
Yıldızlar da Kayar (1983)
Çöl (1983)
Yaktı Beni (1983)
Yıkılan Gurur (1983)
Vahşi Kan (1983)
Erkekçe (1983)
En Büyük Yumruk (1983)
Bedel (1983)
Beyaz Ölüm (1983)
Kurban (1983)
Dünyayı Kurtaran Adam (1982)
Gurbet Kuşları (1982)
Ağlayan Gülmedi mi (1982)
Bizim Mahalle (1982)
Kelepçe (1982)
Düşkünüm Sana (1982)
Son Savaşçı (1982)
Kanije Kalesi (1982)
Leyla ile Mecnun (1982)
Umut Dilencisi (1982)
Makhûm (1982)
Milcan (1981)
Sevdalım (1981)
Yılanı Öldürseler (1981)
Seni Yakacaklar (1981)
İki Damla Gözyaşı (1980)
Havar (1980)
Ayrılık Kolay Değil (1980)
Rüzgâr (1980)
Çile (1980)
Senin Olmaya Geldim (1980)
Perişanım (1980)
Hazal (1979)
Fakir (1979)
Gazeteci (1979)
Kara Yazma (1979)
Üç Sevgilim (1979)
Vatandaş Rıza (1979)
Ayağında Kundura (1978)
Düzen (1978)
Derviş Bey (1978)
İnsanları Seveceksin (1978)
Aldırma Gönül (1978)
Toprağın Oğlu (1978)
Derbeder (1977)
Baba Ocağı (1977)
Dila Hanım (1977)
Hakanlar Çarpışıyor (1977)
Kurban Olayım (1976)
Bıktım Her Gün Ölmekten (1976)
Babanın Oğlu (1975)
Kara Çarşaflı Gelin (1975)
Köprü (1975)
Dayı (1974)
Bırakın Yaşayalım (1974)
Mevlana (Gönüller Sultanı Mevlana) (1973)
Hamsi Nuri (1973)
Rabia (İlk Kadın Evliya) (1973)
Vurma Zalim Vurma (1972)
Ölmeyen Adam (1971)
Kabadayı (1968)
Sefiller (1967)
Killing Ölüler Konuşmaz (1967)
Killing Uçan Adam’a Karşı (1967) ~ Polis komiseri
Son Kurban (1967)
Nemli Dudaklar (1967)
Killing İstanbul’da (1967) ~ Polis komiseri
Bir Annenin Gözyaşları (1967)
Ali’yi Gördüm Ali’yi (1967)
Kovboy Ali (1966)
Halime’yi Samanlıkta Vurdular (1966)
Anası Yiğit Doğurmuş (1966)
Veysel Garani (1965)
Öfke Dağları Sardı (1965)
Kasımpaşalı Recep (1965)
Hazreti Eyüb`ün Sabrı (1965)
Gizli Emir (1965)
Zımba Gibi Delikanlı (1964)
Izdırap Çocukları (1964)
Kızgın Delikanlı (1964)
Perişan (1963)
Çapkın Hırsız (1963)
Kadınlar Hep Aynıdır (1963)
Aşk Yarışı (1962)
Mor Sevda (1961)
Kaderime Ağlarım (1960)
Aşk Hırsızı (1960)
Kaderim Böyle mi? (1959)
Ölüm Dönemeci (1959)
Dar Sokaklar (1958)
Mavi Boncuk (1958)
Üç Garipler (1957)
Gelen Ağlar Giden Ağlar (1956)
Bu Nasıl Aşk (1955)
Yolculuk Var (1954)
Kubilay (1952)
Mezarımı Taştan Oyun (1951) ~ Abdo
Söyleyin Anama Ağlamasın (1950)
Biz de büyük ustaya yüce Mevlamdan rahmetler diliyoruz. Hepinize bilinçli miraslar alacağınız okumalar diliyorum.
